San Martingo EAG ireki ezazue orain
San Martingo Etengabeko Arretako Guneak (EAG) 2019ko udan utzi zion martxan egoteari, Arabako ESIko lehen mailako arretako plantillen oporrak errazteko aitzakiarekin. Urrian jarduerara itzultzea aurreikusita zegoen, baina Osakidetzak erabaki zuen ez zela beharrezkoa, Txagorritxuko ospitaleak bere gain har zezakeelako premiazko arreta hori.
Gaur egun, Gasteizen, Olagibeleko EAG bakarrik dago erabilgarri (astelehenetik ostiralera 17:00etatik 00:00etara eta larunbat, igande eta jaiegunetan 9: 00etatik 00:00etara), eta asistentzia-gainkarga handia du, osasun-arreta jasotzeko zain dauden erabiltzaileen ilara luzeek maizegi adierazten duten bezala. Komeni da gogoraraztea Osakidetzak, EAGri erreferentzia eginez, hau dioela bere web korporatiboan:
Gogoan izan beste inora baino lehen zerbitzu honetara joatea, beti ere bizitza arriskuan jartzen ez duen premiazko osasun–beharra baldin baduzu.
“Eskura ditugun zerbitzuak ondo erabiliz, arreta hobea lortuko dugu.”
Osakidetza. Etengabeko Arreta Gunea.
2022ko otsailaren 2an, Osakidetzak Santiago ospitaleko larrialdiak itxi eta Txagorritxuko ospitaleko larrialdi berriak inauguratu zituen. Hau hirirako eta probintziarako lorpen gisa saldu zen. Baina ez dira bete “Arabako eta Gasteizko pazienteen asistentzia-kalitatea eta erosotasuna nabarmen hobetzea” espero zuten Osakidetzako zuzendarien iragarpenak. Espazio berri bat, box eta kontsulta gehiago eta hornidura teknologiko handiagoa izateak ez du fruiturik eman, eta maiz izaten dira erabiltzaileen kexak, tokiko komunikabideek askotan jasotzen dituztenak.
Arabako ESIko gerenteak, José María Pérezek, 2023ko abenduan, medikuak kontratatzeko zailtasunari egotzi zizkion Arabako biztanleei premiazko arreta egokia emateko arazoak, ez baitago inor kontratazio-zerrendetan. Onartu zuen medikuen egungo defizita 22koa zela Larrialdi Zerbitzuaren beharretarako, eta adierazi zuen San Martingo EAG ixtea ez zela saturatzeko arrazoia, bai, ordea, herritarrek osasun-baliabideak gehiegi erabiltzea.
Larrialdietako asistentzia-eredu berriak bi urte bete dituenean, Gasteizko eta Arabako larrialdi-arretako zerbitzu eskasa eta erabiltzaileen, senideen eta profesionalen ezinegona dira errealitatea.
Lehen mailako arretaren egoera
Lehen Mailako Atentzioko finantzaketa eta plangintza eskasak Lehen Mailako Atentzioan saturazioa dakar, eta asistentziaren kalitatea, zainketen pertsonalizazioa eta luzetarakotasuna apurka-apurka okertzea eragiten du. Faktore horrek, halaber, EAGetako eta ospitaleetako premiazko kontsulten kopurua murrizten laguntzen du, baita pazientearentzako beste ongintza-ondorio batzuk ere, bereziki adinekoentzat.
Osakidetza prest dago zerbitzu eta langile murrizketak egiteko, baina badirudi kudeaketa ekonomiko onak ez diola axola. Ospitaleratu gabeko larrialdi baten prezioa 251 eurokoa zen 2020an. Osakidetzak, berriz ere, murriztu egin ditu lehen mailako arretako baliabideak, eta ospitalera bideratu ditu. Baina ondorio asistentzialak oso garrantzitsuak dira, Gasteizko Lehen Mailako Arretaren gainkargak eta Olagibeleko EAGren baliabide mugatuek ezin diotelako behar bezala erantzun sortzen den hil edo biziko larrialdiari, eta horrek, zalantzarik gabe, HUA-Txagorritxuko Larrialdi Zerbitzua kargatzen du.
Balorazio demografiko bat egiten badugu, ikus dezakegu azken urteotan, Eustaten datuen arabera, hiriko biztanleriak gora egin duela zahartu den aldi berean, eta, beraz, osasun-baliabideen beharra handiagoa dela, eta, horien artean, premiazko arretarena.
Lehen Mailako Arreta hobetzeko Osakidetzak egin dituen saiakera guztiak porrotera bideratuta daudela dirudi. 2019ko Euskadiko Lehen Mailako Arretako Plan Estrategikoan EAGak aipatzen dira, eta harrigarria da, gutxienez, EAGekin lotutako ekintza espezifikorik ez dela jasotzen baitio, eta ekintza horiek, berez, azterketa sakona beharko luketela. Begi-bistakoa da ez dagoela EAGek ematen duten hil edo biziko presako arretarako langile-premiei buruzko erreferentziarik.
Oso kezkatuta gaude gobernuan dauden alderdiek egiten dituzten proposamenak EAGetako asistentzia pribatizatzera bideratuta daudelako, eta horrela, badirudi komunitatetik kanpoko osasun-langileei homologazioa errazteko joera dagoela, beste zerbitzu batzuetan egin duten bezala.
Ondorioak
- Osakidetza no esta siendo capaz de proporcionar una adecuada asistencia sanitaria urgente ni en Vitoria-Gasteiz ni en Álava.
- El envejecimiento de la población va a exigir mayor y mejor dotación para atención urgente no vital.
- Hay que fortalecer la Atención Primaria con más recursos de personal y económicos.
- Es urgente la reapertura del PAC de San Martín para mejorar la asistencia sanitaria.
- Hay que aumentar los tramos horarios de los PAC para reducir el número de urgencias no vitales que llegan al hospital.
