Klaseen arteko borroka osasunean: Inbertsioa Vs Itzulketa

Osasuneko propagandarik nahasiena eta gaiztoena, per capita inbertsioena da.

Inbertsio bolumena ez da herritarrentzat garrantzi bereziko datua, baina EAJ bezalako alderdiak egindako inbertsioaz harrotzen dira, pozik, inbertsio horren zati handi bat beti laguntasun-poltsikoetan amaitzen baita.

Gainera, argitu behar dugu per capita inbertsioaz ari garenean gomendagarria litzatekeela, konparazioak eginez gero, BPG bera duten eremuak erreferentziatzat hartzea, eta ez Andaluziakoa bezalako herriekin, EAEkoa baino askoz ere BPG txikiagoa baitute, Luxenburgokoaren antzekoagoa baita.

Baina Sagardui parafraseatuz, aldaketa kultural bati ekin beharko genioke, aldaketa bat osasungintzako politikak baloratzeko orduan, pertzepzio monetariotik, merkantilistatik edo kapitalistatik urrun. Osasun-ereduen arteko talka baten aurrean gaude, eredu horiek ulertzeko moduaren aurrean, eta borroka ideologiko horretan, herritarrek balioa eman beharko liekete lehengoratzearen moduko kontzeptuei.

AEBn, per capita gastua edo inbertsioa, osasun pribatua finantzatzeko modu desberdinen bidez, 8000 €-tik gorakoa da pertsonako, irismen desberdineko aseguru medikoen bidez. Ongi, badakit irakurle gehienok bat gatozela AEBetako eredu hori baztertzeko garaian, nahiz eta EAEn baino ia 3 aldiz gehiago inbertitu, baina jakin behar dugu eredu hori oso erakargarria dela kapitalarentzat, eta interes ekonomikoek etengabe txalotzen dutela osasunean egiten ari den inbertsioaren hazkundea: obrak, erosketak, kanporatzeak eta konfabulazio publiko-pribatuko gainerako produktuak.

Hori esanda, garrantzizko gaia azpimarratzen dut: gizarte gisa egiten ditugun inbertsioak itzultzea, osasunean edo beste edozein esparrutan. Baina kontzeptu ideologiko hutsa eta, nire ustez, erabiltzaileen analisiek bideratu beharko luketena irudikatzeko, adibide gisa jarriko nituzke lehen mailako arretaren pixkanakako desertizazioa eta ospitale-arretaren etengabeko hazkundea.

Ikerketa askoren arabera, lehen mailako arretan talde mediko bera 15 urtez mantentzeak % 30 murrizten du heriotza-tasa, eta antzeko portzentajean ospitaleratzeak eta larrialdietara egindako bisitak. Ondoriozta dezakegu enplegu egonkor eta kalitatezkoan inbertitzea lehen mailako arretan, haren berezko zereginak bere gain hartuta, hala nola osasunaren prebentzioa eta sustapena, itzuli egiten dela, eta nola, termino sozialetan, zalantzarik gabe, biztanleriaren osasun-mailak handituz.

Hala ere, ospitale-arretan egindako inbertsioak hainbat alderdi garrantzitsu ditu. Argi dago gaixotasun-estadioetan, arreta espezializatua edo ospitalekoa termino sozialetara itzultzen dela sendatzeko tekniken bidez, eta horiek, jakina, herritarren osasun-mailak ere hobetzen dituzte. Hala ere, ezin da zalantzan jarri egoera ekonomikoa edo kapitalista sakela pribatuetara itzultzea oso handia denik, arreta espezializatuan erabiltzen diren erreaktiboen, makineriaren, botiken, protesien eta abarren kopuruarekin eta garbiketako, mantentze-lanetako eta abarretako azpikontraten negozioarekin alderatuta. Oso garrantzitsua da.

Hori kontuan hartuta, oso erraza da “kapitalak” norantz begiratzen duen ulertzea, hau da, “kapitalak” bere inbertsioetatik errentagarritasun handiena ematen duten enpresa-sare eta interes ekonomiko horiek guztiak.

Lehen mailako arretan inbertitzea botere horietan soilik gertatzen den bitartean, ospitale-arretan, botere horietarako inbertsioaren emaitza askoz ere erakargarriagoa da. Horri gehitzen badiogu EAEko azken hamarkadetako gobernuaren iragazkortasun handia interes horiekiko, oso erraza da ulertzea lehen mailako arreta bertan behera utzi dela, eta ospitale-arretan zementuaren eta puntako makinen erosketaren aldeko apustua egin dela, baita pribatura bideratu direla eta zerbitzuak kanpora atera direla ere.

Bihar enpresa batek hilkortasuna, ospitaleratzeak edo larrialdietara egindako bisitak % 30 murriztuko dituen makina bat fabrikatuko balu, gobernuan dauden alderdiek ez lukete zalantzarik izango enpresa horrekin elkarlanean aritzeko behar den diru guztia inbertitzeko makina hori eskuratzeko, baina argi dago eskura duela emaitza horiek lortzen dituen tresna bat! lehen mailako arreta, eta, hala ere, lehen mailako arreta desegiteari ekiteko erakutsi den interes bakarra da. Hori EAJk hain ondo defendatzen dituen interes ekonomiko horien emaitza da.

EAEko aurrekonturik handiena osasungintzara bideratutakoa da, 4.000 milioi euro ingurukoa, eta inozoa litzateke pentsatzea botere ekonomiko handiak arrotzak direla; izan ere, enpresa-multzo handien mugimenduak gertatzen ari dira, beren jarduera-eremua osasun-arlora birmoldatuz. Hurbilenetako bat Mondragon kooperatiba egiten ari den horma-hobi horretarako biraketa da, bai arlo sanitarioan, bai zainketen eta eremu soziosanitarioan. Ez da harritzekoa; izan ere, gobernuko alderdiek hainbeste kakazten duten nahaste publiko pribatu hori, demokraziarik eza besterik ez da, langile-klaseak oso gogoan dugun ideia horren ziurtagiria da: ez dute gobernuek agintzen, baizik eta nagusi diren botere ekonomikoek.

Urte hauetan EAEn osasunaren aldeko rifirrafe honen sakonean borroka ideologiko teluriko bat dago, ez nuke jakingo ideologikoki definitzen azken urteotan pluraltasun handiagatik ezarritako politiken aurrean gaudenak, agian mugimendu humanistatzat joko nuke mugimendu hori, baina argi daukat botere ekonomiko horiei egokitutako politikak ezartzen ari denaren esparru ideologikoa definitzerakoan, eta kapitalismo basati eta antidemokratikoa besterik ez da.

Borroka ideologikoari aurre egin behar zaio, bai, itzulketaz hitz egin behar da, eta ez inbertsioaz, baizik eta horizontea AEBetako eredua izan liteke, eta 2 gai argi izan behar dira, interes orokorra interes merkantilistaren aurkakoa da, eta gizarte gisa gure osasun-estandarretan inbertitu nahi dugun bitartean, lobby ekonomikoek ekonomikoki sektore pribatuan itzuliko diren inbertsio publikoak nahi dituzte, eta sentitzen dut berrestea negozio ekonomikoa gaixotasunean dagoela, eta negozio soziala osasunean eta prebentzioan.

Babes gaitezen inbertsioez soilik hitz egiten dutenengandik, herritarrengan nola leheneratuko den zehaztu gabe; izan ere, ez dago ezer antisozialagorik enpresa pribatuak aberasteko baliabide publikoak bideratzea baino, eta, zoritxarrez, osasun-eredu horrek urte gehiegi daramatza garapenean, eta atzerapenik eta konplexurik gabe aurre egin behar diogu egungo aldarrikapenak elikatzen dituen humanismoaren eta osasunaren prebentzioa eta sustapena desertizatzen duen sare parasito batean itotzen gaituztenen arteko borroka ideologikoari, gaixotasunaren tratamenduan inbertsio handiagoak bermatzeko, azken batean hori ezkutatzen baita lehen mailako arreta desegitearen atzean.