Deriba Gasteiz. Zainketak eta osasuna.

Osasunaren Mundu Erakundeak dio:

Osasuna erabateko ongizate fisiko, mental eta sozialeko egoera bat da, eta ez bakarrik gaixotasun edo gaixotasunik eza.

Osasunaren Mundu Erakundea.

Definizio hori ez dago behar bezala zainduta gizartearen sektore zabaletan, eta, bereziki, adinekoen kolektiboan eta haien zaintzaileetan, politika neoliberalen ondorioak pairatzen baitituzte, politika horiek ikusezin bihurtu nahi baitituzte, eta gero eta handiagoak baitira, bizi-itxaropena handitzearen eta zainketa gehiago behar izatearen ondorioz.

Zainketa horiek ahalik eta baldintza onenetan eman behar dira, eta beren lana eta eskubide guztiak aitortzen zaizkien pertsonek egin behar dituzte, batez ere egitura publiko batetik, eta ez zerbitzu-enpresen aginduen mende; izan ere, enpresa horiek lanak prekarizatzen dituzte eta adinekoentzako laguntzaren kalitatea mugatzen dute, dirua irabaztea beste helbururik gabe.

Deriba hirian zehar egiten den errebindikazio-ibilbidea da.

Hauek dira funtsezko aldarrikapenak:

• Pertsona guztientzako zaintza publiko eta duinak aldarrikatzea.
• Gutxienez 1080 euroko pentsioa aldarrikatzea eta soldata eta pentsioetan generoen arteko aldea desagertzea.

Deriba honetan, eskatzen ari garenerako esanahi berezia duten bost leku zeharkatu dira. Leku bakoitzean benetako protagonistek izango dute hitza. Eta, bai, haiek izango dira beren egoera eta beharrak kontatuko dituztenak, eta inork ez du haien alde hitz egingo, Eusko Jaurlaritzak, Foru Aldundiek eta hiru hiriburuetako Udalek duela bi hilabete sinatu zuten Zaintza Itunarekin ez bezala.

Zainketen aldeko Euskal Itun horretan, EAJ/PSEk 14 konpromiso aurkeztu zituen, propaganda-kanpainarekin jarraitzeko. Kanpaina hori areagotu egin da azaroaren 30eko Greba Feminista Orokorretik aurrera, eta are gehiago apirilaren 21eko hauteskundeei begira.

Plaza Berria

Itun horren lehen konpromisoa da “zaintza-lana aitortu, saritu, murriztu, birbanatu eta ordezkatu” nahi duela. Familia-zainketen garrantzia murriztu nahi dutela ere esan dute, erakundeek bultzatutako zaintza-zerbitzuei garrantzi handiagoa emanez. Baina horrek esan nahi du Etxez Etxeko Laguntza Zerbitzua (ELZ) eduki behar dela, zaintza-premia horiek asetzeko. Eta puntu hori jotzeko, ELZko lankideek izan dute hitza.

Ibilbidean zehar, Babestu Arabaren kontzentrazioarekin egin dute topo. Aranaren egoitzak erabilera geriatrikoa izatea eta makrozentroa ez izatea eskatu dute, eta “Ez egin negoziorik mendekotasunarekin!” oihukatu dute.

Gobernuaren Ordezkariordetza Araban

Toki horretan, zaintzaileen parte-hartzeari buruzko Zainketen aldeko Euskal Itunaren laugarren konpromisoa desegin da. Praktikan, zaintzaile familiarraren eta profesionalaren estatutu bat falta da, bere eskubideak eta horiek betetzea bermatuko duten neurri guztiak inolako zalantzarik gabe arautuko dituena.

Gaur egun, zaintza horietako asko emakume arrazializatuek egiten dituzte, eta administrazioaren aldetik oztopo handiak aurkitzen dituzte hiru urtez luzatu ohi den langileen legezko estatusa izateko. Horrek lan-prekarietateko egoerak bultzatzen laguntzen du, batzuetan indarkeria fisiko, psikologiko, sexual eta ekonomikoarekin lagunduta. Hala adierazi du Arabako ATHCA Etxeko eta Zaintzako Langileen Elkarteak.

Albertia Egoitza

Eusko Jaurlaritzaren Zainketen Ituneko hamahirugarren konpromisoan parte hartzeari buruz hitz egiten da, adineko autonomoekin politikak hedatzen jarraitzeari buruz, haien parte-hartzea eta gizarteratzea sustatzera bideratuta, haiekin batera beren bizi-proiektua maila pertsonalean, bikotekidearenean edo kolektiboan garatzeko laguntzak sortuz.

Baina egoitzen egoera eta parte hartzeko aukerak ezagutzeko, bertako langileen egoera eta egoiliarren senideen ikuspegia ere ezagutu behar dira.

Zaintza Araba Elkarteak, Egoiliarren Senideen Elkarteak, hartu du hitza. Pertsonengan oinarritutako kalitatezko zaintza eta erantzukizun publikoa eskatzen dute, pertsonak beren ingurune hurbilenean mantenduz. Gainera, salatu dute ez dela bermatzen egoitza-zentroetako familien parte-hartze egokia.

Arabako egoitzetako langileek salatu dutenez, adinekoei eskaintzen zaizkien lan-baldintza prekarioen eta laguntza-baldintza negargarrien ondorioz irabazten dute enpresek dirua, eta hori guztia Arabako Foru Aldundiaren adostasunarekin.

Arabako Foru Aldundia

Aurrekontuen arloan EAJ/PSE gobernuak dituen konpromisoak aztertzen baditugu, benetako konpromisorik ez dagoela ikusiko dugu. Aurkeztu duten Zainketen aldeko Itunean zortzigarren konpromiso bat agertzen da, honako hau dioena: “Sistemaren zerbitzu eta prestazioetako urteko gastu korronte publikoa handituko dugu”. Baina ez dago argi zainketetarako gastu publikoa zenbat handitu nahi duten, eta ez dago inolako konpromisorik diru hori erakundeek kudeatzeko, eta ez erakunde pribatuek.

Administrazioek zaintza publiko, propio eta komunitarioko sistema bati buruz hitz egiten dutenean, ez du esaten publikoarena irabazi-asmoa duten sozietate pribatuei lotutako kudeaketa, zerbitzuak eta administrazioa ezkutatzen dituen fatxada bat besterik ez dela, ukatu nahi badute ere, eta iritzi publikoari saltzen zaiola lankidetza publiko-sozialaren eufemismo gisa.

Aurrekontuei dagokienez, Emakumeok Gerraren Aurka (EGA) elkarteak salatu du gastu militarretarako konpromiso sendoak daudela, eta ez zaintzarako. Administrazioek bakea, zaintza eta ekitatea zaindu behar dituzte. Gastu militarrak diruarekin finantzatzea etikoki jasanezina da eta, nolabait, konplize bihurtzen gaitu. Diru hori asistentzia-beharrak asetzeko erabili behar da. ¿Ez, ez, ez. Gerrarik ez!

Eusko Legebiltzarra

Deriba Gasteiz Eusko Legebiltzarrean amaitu da. Hemen ordezkari berriak egongo dira. Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak pentsio justuen eta kudeaketa eta titulartasun publiko eta kalitatezkoaren aldeko aldarrikapenekin jarraituko du.